Są wiersze, które po prostu trzeba znać, bo są wyjątkowo błyskotliwe, genialnie napisane i ważne dla naszej kultury. Choćby „Lokomotywa” Juliana Tuwima – wiersz-reportaż, w którym, są i konie, i krowy, fortepiany, a nawet grubasy jedzące tłuste kiełbasy! Dzięki niemu można się przekonać, jak giętka jest polszczyzna, jak fantastycznie można się nią bawić i jak doskonale da się przy pomocy samych słów opisać zamieszanie na stacji i oddać ruch rozpędzającej się maszyny, która jedzie „najpierw powoli jak żółw ociężale” a potem mknie po szynach „jakby to była piłeczka nie stal”. To prawdziwy majstersztyk i żal by było go przeoczyć, podobnie jak „Ptasie radio” tego samego autora, „Kaczkę-dziwaczkę” Jana Brzechwy i wiele innych kultowych utworów.

Co jeszcze zyskuje dziecko, dzięki temu, że czytamy mu wiersze?

Trenuje pamięć

Pamiętasz ze szkoły proste rymowanki w rodzaju „Uje się nie kreskuje” albo „Jak to ładnie, pięknie brzmi, obwód koła: dwa er pi”? Od dziesięcioleci wykorzystuje się je dlatego, że rymy i rytm ułatwiają zapamiętywanie tekstu.

Czytając dziecku wiersze, szybko się o tym przekonasz: jeśli kilka czy kilkanaście razy usłyszy wspomnianą „Lokomotywę” Juliana Tuwima, to po „Stoi i sapie, dyszy i dmucha, żar z rozgrzanego jej brzucha…” samo dopowie „bucha!” i będzie bardzo dumne, że pamiętało, co zaraz nastąpi!

Wierszy (zwłaszcza tych krótkich, takich jak czterowersowy „Niedźwiedź” Jana Brzechwy, zaczynający się od słów „Proszę państwa, oto miś”) łatwo się nauczyć, a to oznacza, że dzięki nim dziecko zyska kolejny powód do dumy: może je recytować i zbierać za to pochwały.

Kształtuje słuch fonematyczny …

Dzięki wierszom dziecko nie tylko poznaje nowe słowa i uczy się je składać w zdania, ale również zwraca baczniejszą uwagę na poszczególne dźwięki. Dzięki temu kształtuje słuch fonematyczny, a więc to, co pozwala nam odróżnić na przykład „k” od „ch” („kury” – „chóry” albo „a” od „e” („piasek” – „piesek”).

Dlaczego to takie ważne? Przede wszystkim dlatego, że bez dobrze ukształtowanego słuchu fonematycznego, który rozwija się do ok. 6 roku życia, trudno mówić o pełnym rozumieniu tego, co się słyszy. Dziecku, któremu czyta się dużo wierszy, lepiej radzi sobie także w szkole: rozumie polecenia, instrukcje, żarty i przenośnie, szybciej uczy się czytać, pisać, dzielić wyrazy na sylaby i odróżniać głoski dźwięczne od bezdźwięcznych, z większą łatwością wchodzą mu do głowy języki obce.

… i umiejętności językowe

Dzięki wierszom dziecko coraz lepiej poznaje rytm i melodię języka, a także jego niesamowite możliwości. Ma na przykład okazję poznać rymy i wyrazy dźwiękonaśladowcze, takie jak „buch!”, „gwizd” czy „świst”. Dowiaduje się także, że żeby coś sugestywnie opisać, wcale nie trzeba używać wielu słów – trzeba po prostu wybrać właściwe.

Ćwiczy prawidłową wymowę

Dzięki wierszom i rymowankom dziecko może – nie przerywając świetnej zabawy – ćwiczyć trudne do wymówienia głoski, np. „s” („Cztery małe rude liski piły mleko z jednej miski” z wiersza Wandy Chotomskiej) albo „r” („Czarna krowa w kropki bordo, jadła trawę kręcąc mordą” Hanny Łochockiej).

Rozwija poczucie humoru

Wiersze i wierszyki dla dzieci są bardzo zabawne, co nie tylko sprawia, że dzieci je kochają, ale także powoduje, że ich poczucie humoru staje się subtelniejsze i bardziej wyrafinowane.

Beata Turska